Regels zijn ondersteunend en niet leidend, ik heb het daar zo vaak over met mensen en iedereen is het met me eens. Hoe komt het dan toch dat er alleen maar regels bij komen? Vorige week had ik een gesprek met een accountmanager van het EVC centrum. Een bijzonder inspirerend gesprek mag ik wel zeggen. Hij is zowel accountmanager als jeugdhulpverlener en verenigt die functies op een bijzondere manier. In de praktijk loopt ook hij tegen zoveel regels en weerstand aan. Zaken die ouders en jongeren niet helpen in hun eigen strijd met zichzelf.
We verbaasden ons er samen over dat iedereen het erover eens is dat alles in Nederland zo dicht geregeld is. Dat iedereen zich juridisch indekt. Niemand is daar blij mee, ook de juristen en beleidsadviseurs zelf niet. Het lijkt wel of we er met zijn allen in gevangen zitten. Ik vertelde hem dat ik in Zuid-Afrika een Poolse vrouw sprak die daar al enige jaren woonde. Ze vroeg waar we vandaan kwamen. Ik vertelde haar dat we uit Nederland kwamen. “O dat is dat landje waar alles is dicht geregeld met wetten en regelingen”, zei ze. Dat bevestigde me er weer in dat we zo gevangen zitten in de regels. En dat dat zelfs aan de andere kant van de wereld bekend is!
Ik vind dat minister Hugo de Jonge goed bezig is. Hij heeft het over gezond verstand. Hij heeft opdracht gegeven tot schrapsessies, samen met uitvoerenden in de zorg, om te bepalen welke regels niet nodig zijn. Die worden dus geschrapt. Heel mooi. Ik hou van gezond verstand. Kijk nu eens naar ouders, jongeren en mensen met beperkingen en vraag gewoon wat ze nodig hebben om gelukkig te zijn. Dan blijkt dat ouders tot over hun oren in de financiële problemen zitten en niet meer weten hoe ze eruit moeten komen. Ze hebben geen aandacht en geld meer voor hun kinderen. Die komen in oude kleren op school zonder ontbijt. School trekt aan de bel bij het jeugdteam en voor de zekerheid worden ouders gedeeltelijk of geheel uit de voogdij ontzet. Of erger, de kinderen worden uit huis geplaatst.
Ik heb een paar jaar gewerkt bij MEE Noordwest Holland. Ik heb de MEE consulenten echt hoog zitten. Ze gaan eerst heel diep kijken wat er allemaal aan de hand is, kijken echt naar het totaalplaatje. Eigen kracht en sociale netwerkversterking zijn hun tweede, eigenlijk eerste natuur. Ze bespreken met de ouders waar zij als eerste behoefte aan hebben. Dan komen natuurlijk als eerste de financiële problemen en dreigende huisuitzetting aan de orde. Daar gaan de MEE consulenten dan ook als eerste mee aan de slag. Natuurlijk is er zorg voor de kinderen, maar er wordt niet meteen zware hulp ingevlogen. De MEE consulenten gaan vooral praktisch aan de slag om te zorgen dat er hulp komt voor de financiën. Zo komt er meer rust in het hoofd van de ouders, waardoor hun opvoedvaardigheden kunnen worden versterkt en de kinderen weer na een ontbijt de deur uit kunnen. De ouders houden echt van hun kinderen en willen niets liever dan dat ze thuis kunnen blijven. Door deze praktische werkwijze, waarbij wordt gekeken wat er in eerste instantie echt nodig is, wordt dat mogelijk gemaakt en dat scheelt gemeenten enorm veel geld. Goed dat sommige gemeenten de omgekeerde modelverordening invoeren: Eerst kijken naar wat echt nodig is en daarna of het past binnen de regels. Zo nodig oprekken en in ieder geval goed beargumenteren.