Waarom lukt het niet zo met de transformatie sociaal domein?

Afgelopen week in de pers:

Over de Wmo: Het SCP publiceerde een deelrapport van de evaluatie van de Wmo die in juli uitkomt. Conclusie: De uitvoering van de Wmo is nog lastig. Het Noordhollands Dagblad kopte zelfs dat de uitvoering van de Wmo rammelt. De cliënten kunnen de weg nog niet goed vinden en ervaren lang niet altijd een passende oplossing voor hun probleem. Vorig jaar concludeerde het SCP dat dat in 1 op de 4 gevallen een probleem is. Professionals vinden het begrip zelfredzaamheid nog moeilijk toepasbaar, zeker als het gaat om mensen met dementie en psychiatrische problemen. En dan nog de afstemming met de zorgverzekeraars, dat wil ook maar niet lukken. Wel worden de uitgangspunten van de Wmo door alle partijen breed gedragen, maar de vertaling hiervan blijft dus een probleem.

Over de Jeugdwet: Onderzoeksinstituut ZonMW concludeert dat de uitvoering van de Jeugdwet nog lang niet voldoet. Ook voor de Jeugdwet weten de cliënten het juiste loket nog niet goed te vinden, een derde van de ouders krijgt moeilijk hulp. Daarbij ziet ZonMW ook tekortkomingen op het gebied van communicatie tussen gemeenten en instanties als de schuldhulpverlening en het onderwijs. Al eerder was bekend dat ouders en jeugdigen pas bij de gemeente en de hulpverlening aankloppen als de problemen eigenlijk al in een gevorderd stadium zijn, waardoor preventie nauwelijks meer mogelijk is.

Ik vraag me constant af hoe het komt dat het na drie jaar nog steeds niet goed wil lukken met de uitvoering en een echte transformatie van het sociale domein.

Een deel van het antwoord weet ik al. Tussen 2010 en 2015 ben ik als interim beleidsadviseur bij verschillende gemeenten bij de voorbereidingen van het nieuwe sociale domein betrokken geweest. Het verbaasde me steeds hoe men voortdurend bezig was met vooral systeemwijzigingen. Hoe moet het nu met de organisatie? Hoe moet het met de inkoop? Grote inkooporganisaties, speciaal voor het sociale domein, werden opgetuigd. De Wmo beleidsplannen waren slechts het sluitstuk en daarbij werd lang niet altijd de mening gevraagd van degenen om wie het ging: De cliënten zelf. Wmo adviesraden klopten op de deur maar werden on hold gezet tot alles duidelijk was. De klantmanagers Wmo, die de indicatiestelling voor de begeleiding en in kleinere gemeenten ook de Jeugdwet erbij kregen, werd niet altijd gevraagd of het beleid ook echt uitvoerbaar was. Gevolg was dat er in de jaren na de invoeringsdatum nog de nodige uitvoeringsproblemen om de hoek kwamen kijken.

Wat ik mis in het hele verhaal is werken met je eigen gezonde verstand en een goede dialoog waarbij het echte probleem op tafel komt en naar een gezamenlijke win-winsituatie wordt gezocht. Zoals het ons Nederlanders betaamt kijken we naar de regels en systemen. We dekken ons daarmee in, we voelen ons daar veilig bij. We nemen een uur voor een gesprek met een cliënt, die zelf ook niet beter weet dan dat hij of zij een individuele voorziening aanvraagt. In het gesprek komen wel vragen aan de orde als: Wat is uw probleem? Wat kunt u nog zelf? Waarmee kan uw omgeving u helpen? Er wordt echter niet gevraagd: Waar wordt u nou eigenlijk gelukkig van? Als je die vraag centraal zet en uitgaat van het geluk van de mens, mede in relatie tot zijn omgeving, en dan ook nog eens gewoon je gezonde verstand gebruikt, dan kun je in gezamenlijkheid komen tot mooie en eenvoudige oplossingen. Ik zie cliëntondersteuners, ouderenadviseurs en mantelzorgondersteuners al op die manier werken. Het kan wel!

Dit is de manier van denken die wij leren aan onze cursisten van de WWZ Academie. Dit is het echte gekantelde denken waar zowel cliënten als de consulenten zelf het meest blij van worden!

Een gedachte over “Waarom lukt het niet zo met de transformatie sociaal domein?”

  1. Mooie vraag: waar wordt u nou echt gelukkig van?
    Als hulpverlener weten we het goed voor de ander en deze vraag brengt mensen dichtbij zichzelf.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *