In 1994 was ik betrokken bij de voorbereiding van de Wet voorzieningen gehandicapten, de voorloper van de Wmo. Destijds werden er zo min mogelijk eigen bijdragen gevraagd. De Wvg klanten hadden lage inkomens, waardoor de eigen bijdrage laag moesten worden gehouden. Dat kostte meer aan administratiekosten dan dat het aan inkomsten opleverde voor de gemeenten en daarom zagen de meeste gemeenten ervan af.
Dat veranderde met de Wmo 2007. De hulp bij het huishouden werd een verantwoordelijkheid van de gemeenten en onderdeel van de Wmo. Het was logisch dat mensen een tegemoetkoming betaalden in de kosten van de dienstverlening, hoe klein ook. De eigen bijdrage werd voor een groot deel inkomensafhankelijk. Een deel was nominaal, het overige deel van de eigen bijdrage steeg met kleine percentages, afhankelijk van het inkomen. De maximale eigen bijdrage was het uurtarief van de hulp bij het huishouden, zoals met de zorgaanbieders afgesproken door de gemeenten.
Met de Wmo 2015 kregen de gemeenten de individuele begeleiding (ambulante begeleiding thuis), de groepsbegeleiding (dagbesteding), het kortdurend verblijf (logeeropvang) en een klein deel van de persoonlijke verzorging door de wijkverpleging erbij vanuit de AWBZ. De cliënten waren gewend een maximale eigen bijdrage te betalen van zo’n € 14 per uur. Hier hielden zij rekening mee in hun gezinsbudget. Echter, de Rijksoverheid had bedacht dat de nieuwe zorgdienstverlening dezelfde systematiek moest volgen als de hulp bij het huishouden. Het gevolg was dat de eigen bijdragen met name voor de midden- en hoge inkomens enorm stegen, tot soms wel € 50 tot € 70 per uur (de inkooptarieven voor begeleiding). De mensen met minimum inkomens hadden er niet zo’n last van, want die betalen maximaal zo’n € 20 per maand. Veel mensen met de midden- en hoge inkomens gingen dus minder zorg afnemen of stopten er helemaal mee met risico van overbelasting van mantelzorgers en ga zo maar door.
Niemand, ook de gemeenten en het Rijk niet, vond dit een goede ontwikkeling. Het kabinet heeft vorig jaar besloten om het landelijke Uitvoeringsbesluit 2015 te wijzigen en de percentage verhoging, de parameters (zie artikel 3.8 van het Uitvoeringsbesluit), te verlagen. Daarbij werd het inkomen voor lagere eigen bijdragen verhoogd, waardoor de cliënten met midden- en hogere inkomens een minder hoge eigen bijdrage gingen betalen.
Toch voelen mensen dit nog steeds in hun gezinsbudget, waarmee ze immers alles moeten betalen, ook huur of hypotheek, het huishouden, vakanties etc. Het is natuurlijk niet goed als je de huur niet meer kan betalen omdat je opeens veel meer moet betalen voor een gezinslid dat zorg nodig heeft. Dan gaat een dak boven je hoofd voor de zorg, terwijl dat eigenlijk geen goede optie is. Overbelasting van mantelzorgende gezinsleden van mensen met zware beperkingen ligt op de loer. Dus in die zin is het best sociaal dat de nieuwe coalitiepartners de eigen bijdragen Wmo sterk wil verlagen naar enkele tientjes per kwartaal, met uiteraard een compensatie voor de gemeenten die hun toch niet zo hoge inkomsten sterk zullen zien dalen.
Wat ik me alleen afvraag: Veel mensen met zware beperkingen hebben zowel te maken met de Wmo als met de Zorgverzekeringswet. En soms zelfs nog met een mix met Wlz voorzieningen (Wet langdurige zorg). Dit laatste kan voorkomen als er sprake is van Wlz zorg thuis in combinatie met bijvoorbeeld woningaanpassingen. Als het nieuwe kabinet daar niets aan doet, dan hebben mensen met zware beperkingen of psychiatrische problemen nog steeds te maken met een stapeling van eigen bijdragen met de andere wetten. Ik lees nergens of de nieuwe coalitie daarover heeft nagedacht. Wat vind jij ervan? Heb jij te maken met een stapeling van eigen bijdragen vanuit meerdere wetten? Je kunt reageren onder de blog op de website.